Salina Turda robi wrażenie.

Turda (węg. Torda, niem. Thorenburg) to miasto położone w pobliżu Klużu. Posiada ruiny rzymskiego miasta, starówkę z ewangelickim kościołem warownym, kilka innych zabytkowych świątyń, nieczynny stary browar i kopię Wilczycy Kapitolińskiej, ale - bądźmy szczerzy - turyści odwiedzają ją tylko z jednego powodu, który zwie się Salina Turda (węg. Tordai sóbánya, niem. Salzbergwerk Thorenburg). Kopalnia soli jest uznawana za jedną z największych atrakcji Siedmiogrodu, a nawet i całej Rumunii.

 

Sól wydobywano w Turdzie już w starożytności, a w tej lokalizacji prawdopodobnie od średniowiecza, choć kopalń w mieście było wiele. Największy okres rozwoju obiektu przypadł na czasy panowania Habsburgów - od końca XVII do połowy XIX wieku - po którym nastąpił spadek znaczenia: w skutek przestarzałej infrastruktury kopalnia przegrywała rywalizację z innymi ośrodkami, aż w końcu w 1932 roku została zamknięta.

Następnie pełniła różne role, m.in. schronu i magazynu serów, po upadku komunizmu przeszła na funkcję uzdrowiskowo-leczniczą i zaczęła przyciągać masy turystów.

My docieramy tutaj w poniedziałek i jest to najlepsza opcja: raz, że będzie mniej ludzi, dwa - ceny biletów są trochę niższe od weekendowych. Polecam skorzystanie ze starego, południowego wejścia, przy którym zazwyczaj nie ma tłoku i można spokojnie (oraz bezpłatnie) zaparkować.

Po otwarciu i zamknięciu drzwi wejściowych stajemy na początku długiego korytarza - galerii Franciszka Józefa (Galeria Franz Josef - nieprzypadkowo wszystkie nazwy nawiązują do rodziny panującej). Można ją określić jako bramę do innego wymiaru. Jest to chodnik wybudowany w drugiej połowie 19. stulecia w celu łatwiejszego transportu soli - początkowo wożono ją na koniach, a potem na wózkach ciągniętych przez zwierzęta. Jego długość to ponad 900 metrów, co jakiś czas (co 10 sążni, czyli niecałe 20 metrów) spotykamy płyty z numeracją.

Elementy dawnego wyposażenia.

Pojawia się sól. Sprawdzałem - cholernie słona 😛.

Fantazyjne wzory na ścianach i podłodze niczym w lodowych jaskiniach.

Sala (szyb) Józef (mina Iosif), głęboka na 115 metrów, nie jest obecnie udostępniana turystom, choć czynione są ku temu starania. Można na nią popatrzeć tylko z balkonu (a właściwie na górną część ścian), podobno słynie ze znakomitego echa.

W niewielkim pomieszczeniu obejrzymy drewnianą wyciągarkę z 1881 roku, a także niewielką ekspozycję dotyczącą dawnego trybu pracy - wszystko z czasem pokrywa się coraz grubszą warstwą soli.

Do tej pory w korytarzach spotkaliśmy umiarkowaną ilość innych turystów (większość wchodzi głównym, nowym wejściem), ale nagle wszystko się zmienia, a mnie gęba rozdziawia się ze zdziwienia! Stajemy na górnym poziomie sali Rudolf (mina Rudolf), przytłaczającej swoim wyglądem i wymiarami (ponad 40 metrów głębokości, 50 szerokości oraz 80 długości). Liczby te w sumie nic nie mówią, ale widok na przyklejone z boków chodniki, a zwłaszcza widok z chodników sprawił, że na chwilę zaniemówiłem (zapewne swoje zrobił także mój lęk wysokości 😉).

Rudolf to wyrobisko, gdzie najdłużej trwało wydobycie. Jego dolny poziom został kilkanaście lat temu przekształcony w "podziemny park rozrywki", tak więc podziwiamy z góry rozświetlone rozmaite atrakcje, takie jak amfiteatr, stoły do ping-ponga, mini-golf, a nawet diabelski młyn, prawdopodobnie jedyny taki podziemny na świecie! (Przepraszam za jakość zdjęć, ciężko robić je "z ręki" w takich warunkach, a czasem przez siatkę).

Podziemna kasa (wszystkie te atrakcje są oczywiście dodatkowo płatne).

Z tego miejsca widać także jeszcze niższy poziom - salę Teresa (mina Terezia), a właściwie jej najbardziej fotogeniczny fragment, przypominający spodki kosmiczne! To także efekt kompleksowej renowacji kopalni, która miała uczynić ją jeszcze bardziej atrakcyjną (jeśli komuś same ściany i przestrzeń nie wystarczały).

Na dół można dostać się windą albo piechotą. W tę stronę wybieramy windę, która ma tak małą przepustowość, że kolejka to co najmniej kwadrans czekania. Wykorzystywałem go na robienie zdjęć.

Na dole (to ponoć 120 metrów pod poziomem gruntu) prezentuje się całość jeszcze bardziej imponująco. Dużo osób narzeka na ten "lunapark", mnie on nie przeszkadzał. Zapozowałem nawet z faną 😏.

Chodniki na górnym poziomie i te niesamowite ściany! Na niektórych wymalowano czerwone kreski, podejrzewam, że w ten sposób oznaczono poziomy wydobycia w różnych latach.

Pora na salę Teresa, dokąd prowadzą wąskie, drewniane schody. To najstarsze wyrobisko w kopalni, w kształcie dzwonu; eksploatację rozpoczęto w 1690 roku, a zakończono dwieście lat później. W porównaniu do sali Rudolf jest tu ciemniej i... jeszcze bardziej niesamowicie, zwłaszcza patrząc w górę!

Mało co jest w stanie mocno mnie zachwycić, lecz tu się udało: miałem wrażenie przebywania na planie filmu sci-fi albo w jakimś wielkim mrowisku! Dziura po prawej to prześwit do sali Rudolf, a światełko wskazuje wierzchołek windy! Sala Teresa to hala posiadająca 90 metrów wysokości, lecz odległość do najwyższego punktu zwiększa się do 112!

 

Zbliżenie na windę, tak od nas odległą.

Większość powierzchni sali Teresa zajmuje jeziorko, głębokie na 6 metrów. Na jego środku utworzono sztuczną wyspę powstałą ze składowanej tu kiedyś soli niższej jakości. Nad wodą przejdziemy pomostami, po wodzie można pływać łódką, rzecz jasna za dopłatą. W najniższym wyrobisku jest także najczystsze powietrze, niemal pozbawione mikroorganizmów.

Wyspa i jeziorko oglądane z sali Rudolf. Skojarzenia z latającymi spodkami są u mnie oczywiste 😛.

Z Rudolfa na najwyższy poziom postanawiam wejść schodami. To, bagatela, 172 stopnie i 13 pięter. Na każdym zaznaczono rok, w którym akurat prowadzono na tym poziomie eksploatację.

Zatrzymuję się na większości pięter, aby zrobić zdjęcia zmieniających się widoków. W pewnym momencie słyszę, jak przechodzący obok mnie facet mówi po polsku do swojej kobiety: "Oddychaj kochanie, krok po kroku, spokojnie"... Myślałem, że może jest w ciąży i zbliża się ku porodowi, ale pewnie zadziałała klaustro lub inna fobia.

Oprócz wymienionych do tej pory pomieszczeń w skład kopalni Turda wchodzi jeszcze:

* sala Antoni (mina Anton) - również głęboka (108 metrów), odizolowana od pozostałych i niedostępna dla turystów,

* sala Gizela (mina Ghizela) - płytka, gdyż sól wybierano w niej krótko, a dziś pełni funkcje uzdrowiskowe.

Cały kompleks zrobił na mnie niesamowite wrażenie - chyba nadużywam tego słowa, ale niezwykle rzadko się zdarza, aby to, co oglądałem najpierw na zdjęciach, okazało się na żywo jeszcze wspanialsze. Na polskich forach i blogach dość często znajdywałem opinie, iż "do Wieliczki to ona się nie umywa, to tylko lunapark", tyle, że Wieliczka to zupełnie inna bajka. To raczej wychodzi tradycyjny polonocentryzm tych, co to zawsze powiedzą, iż "Polska jest najpiękniejsza". Ze swej strony zdecydowanie polecam wizytę w tym miejscu i wyrobienie sobie własnego zdania.

Informacje praktyczne:

Wszystkiego dowiemy się z oficjalnej strony kopalni - salinaturda.eu. W lipcu 2021 roku bilet wstępu dla osoby dorosłej kosztował 50 lei w dni powszednie oraz 60 lei w weekendy i święta. Uważam, że były to bardzo dobrze wydane pieniądze! Teoretycznie osoby chorujące na serce powinny mieć zaświadczenie od lekarza. Ceny dodatkowych atrakcji są różne, np. gra w kręgle kosztuje 20 lei na osobę, koło młyńskie 15 lei za 8 minut, a pływanie 30 lei za łódź.

 

W weekendy na pewno będzie tu bardzo gęsto, poza nimi ludzie tłoczą się zazwyczaj tylko w kolejce do windy. Według statystyk co trzeci odwiedzający jest obcokrajowcem.

Zalecane jest posiadanie ciepłego ubrania, ale w rzeczywistości chłodno było jedynie na początku galerii Franciszka Józefa, później można spokojnie chodzić w krótkich spodenkach, a nawet koszulce. Choć - jak widać na załączonym obrazku - niektórzy musieli użyć koca.

Tak jak pisałem na początku - najlepiej skorzystać ze starego wejścia przy Strada Salinelor 54. Mniej ludzi i parkowanie za darmo: albo na niewielkim parkingu albo na sąsiednich ulicach (przy głównym wejściu parking kosztuj 5 lei za godzinę). Jest tam także restauracja i nieduży sklep. No i rumuńskie klimaty 😏.

Kiepsko za to wygląda dojazd - w dni robocze zazwyczaj wszystkie drogi dojazdowe to jeden wielki korek! Nawet jeśli skorzystamy z autostrady A10, to pewnie i tak utkniemy w zatorze na rogatkach miasta. Wielu kierowców tego nie wytrzymuje...

Ze zdjęcia powyżej wynika, iż lewy TIR wpychał się na przeciwległy pas, aby wyprzedzić tego prawego. Tymczasem było dokładnie odwrotnie: ten z prawej jechał... szutrowym poboczem, następnie niemal staranował osobówkę i usiłował wcisnąć się przed kolegę z lewej, ten na to nie pozwalał, zatem agresor zaczął go... taranować i spychać zza podwójną ciągłą! Ostatecznie lewa ciężarówka odpuściła, ale tylko na chwilę, bo na najbliższych światłach tirowiec wybiegł z kabiny w ewidentnym celu siłowego rozwiązania problemu... Ku jego niepocieszeniu światła zmieniły się na zielone i agresor zdążył odjechać. Takie sytuacje widuje się regularnie na niemiłosiernie zatłoczonej drodze z numerem jeden.

Na sam koniec jeszcze trzy krótkie filmiki, pozwolą trochę przybliżyć klimat kopalni 😊.