W Rychlebach jest prawie tak samo jak w Masywie Śnieżnika (Paprsek i Větrov).

Siedziałem sobie nad internetową mapą i zastanawiałem się, gdzie skoczyć do Czechów na jakąś sudecką jednodniówkę. W pewnym momencie przykuła moją uwagę konstrukcja w Rychlebach (Górach Złotych) - ni to wieża zamkowa, ni to twierdza... I jakaś taka znajoma, choć nowa! Tam pojedziemy!

Docieramy z Bastkiem na przełęcz Ramzovską (Ramzovské sedlo, Ramsauer Sattel). Jest późnowrześniowa niedziela i niezła pogoda, więc walą tu zmotoryzowane tłumy z co najmniej dwóch krajów. Na szczęście na parkingu zachowało się trochę wolnych miejsc - ważne, aby się nie pomylić i wjechać na ten bezpłatny, bliżej ośrodka narciarskiego.

 

 

Wypadałoby na dobry początek napić się piwa. Postanawiamy, że jeśli trafimy na pierwszą cenę poniżej 40 koron za kufel, to wchodzimy! Przeszliśmy sto pięćdziesiąt metrów i taką cenę zobaczyliśmy, więc usiedliśmy w restauracji hotelowej. Kelner nieco zdziwiony, że nie chcemy nic do jedzenia, ale pora była zdecydowanie za wczesna na posiłki, za to na napój energetyczny jak najbardziej odpowiednia.

Nasyciwszy chuć przekraczamy drogę i wchodzimy na teren Rychlebów (parking i hotel to były Jesioniki). Po drugiej stronie przystanek kolejowy Ramzová, najwyżej położony lub prawie najwyżej położony w Republice Czeskiej. Mniej więcej w tym miejscu biegnie także granica pomiędzy Śląskiem, a Morawami (peron leży jeszcze na Śląsku).

Na Śląsku będziemy jednak tylko krótką chwilę, bowiem czerwony szlak skręca na północny-zachód, na Morawy. Za nami widok na Šerák i Obří skály.

Przechodzimy przez Petříkov (Peterswald), wioskę niewielką, ale pełną starych domów. Mają także sporo obiektów dla turystów, co najmniej jedną otwartą knajpę oraz kaplicę/kościółek św. Wawrzyńca sprzed stu lat.

Wchodzimy w las. Szlak na razie prowadzi asfaltem, co u Czechów niespecjalnie dziwi. W pewnym momencie z boku widzimy pozostałości po kopalni grafitu.

Asfalt odchodzi w bok, zaczyna się normalna ścieżka. Spotykamy na niej kobietę z... plastikowym kieliszkiem wina w ręce.

Nieco po ponad godzinie osiągamy skrzyżowanie szlaków Císařská lovecká bouda. Chatka myśliwska stoi kawałek dalej, natomiast na rozwidleniu kilka lat temu wybudowano solidną, wielką wiatę z kominkiem. Od razu pojawia się więcej ludzi.

Siadamy pod wiatą na chwilę przerwy. Nadciągają kolejne panie z kieliszkami - okazuje się, iż degustują burčák! Co prawda piłem go już trochę w tym roku, ale i tak ślinka mi cieknie.

Przekroczyliśmy tysiąc metrów n.p.m., więc następny odcinek będzie prawie zupełnie płaski, co bardzo cieszy Bastka.

- Wreszcie normalny szlak, po zdobyciu wysokości nie trzeba się męczyć, a nie jak ostatnio w Beskidzie Śląsko-Morawskim! - woła.

Pierwszy widok na dzisiejszy cel główny.

Z naprzeciwka nadciąga coraz więcej grup, a także pojedynczych osób. Profil mocno niedzielny: wózki z dziećmi, sandalarze, klapkowicze, kijkowcy, emeryci ledwo trzymający się pionu... Podchodzimy do polany Palaš, gdzie parkują samochody. Fajnie tak, przyjechać sobie na górę czterema kółkami. Sporo jest także wozów na polskich blachach (nota bene granica z RP biegnie może dwieście metrów na północ od nas).

Moje kąśliwe komentarze na temat spotkanych aut spotykają się z reakcją Bastka:

- Jak zwykle marudzisz. To jeszcze nic złego te kilka samochodów.

- A ty jak zwykle jesteś naiwny - odpowiadam. - To dopiero początek, zaraz zobaczysz resztę.

I zobaczył. Parking pod schroniskiem był kompletnie zawalony, stały tam nawet kampery (przypominam, że to nie jest dolina, a okolice szczytowe).

Chata Paprsek to ładne, drewniane schronisko, które zachowało oryginalny wygląd z 1932 roku. Wybudowało je Mährisch-Schlesischer Sudetengebirgsverein i nazwało Schleslerhaus (Śląski Dom, choć nieustannie jesteśmy na Morawach). Niestety, w weekendy panuje tutaj atmosfera rodem z Krupówek, na co składa się możliwość legalnego dojazdu dłuższą asfaltową drogą ze Starého Města, a gdyby ktoś chciał jechać krócej, to może dojść z parkingu położonego dwieście metrów niżej. Zimą to z kolei popularny ośrodek sportów narciarskich. Gdy byłem tu pierwszy raz kilka lat temu, to trafiliśmy na pustkę, lecz to była wczesna godzina w środku tygodnia. Teraz - w niedzielne popołudnie - jest jak jest... Bastek przyznał, że tym razem marudziłem słusznie i nie przesadzałem 😏.

Trudno mieć pretensje do ludzi, iż w dzień święty ruszyli w góry, ale nie sądziłem, że niemal wszyscy wwiozą swoje cztery litery czterema kółkami. Kolejka do baru to kilkadziesiąt osób na zewnątrz plus zawijas w środku. Wszystkie stoliki zajęte. Dzieciarnia okupuje wszystko i wszędzie. Nic tu po nas, idziemy dalej.

Zdjęcie panoramy Jesioników...

Drewniana kapliczka św. Krzysztofa wzniesiona w 2009 roku. Posiada dzwon z okresu międzywojennego, który kiedyś dzwonił w osadzie Grund Messinghammer. Początkowo nie umiałem odgadnąć o jaką wioskę chodzi, ale okazało się, że to dzisiejszy wyludniony przysiółek Brannej - Mosazné Hamry.

Zielonym szlakiem trawersujemy górę o intrygującej nazwie Stolec. Ludu spotykamy sporo, ale większość osób idzie w kierunku do nas przeciwnym, więc jest szansa, że w drugim miejscu będzie trochę luźniej...

Las się kończy i zaczyna rozległa polana. Teraz nasz cel widać jak na dłoni - ani chybi wieża zamkowa jak z bajki.

Szczyt Větrov (po niemiecku Zeh Koppe) stał się w tym roku najnowszą (i chyba największą) atrakcją Rychlebów. Czesi postanowili na nim wznieść replikę wieży widokowej, jaka do 1973 roku stała na Śnieżniku. Autorzy twierdzą, że dokładnie odwzorowano wygląd zewnętrzny i wewnętrzny - na podstawie zdjęć nie jestem w stanie stwierdzić, czy rzeczywiście to identyczna kopia, ale wymiary się zgadzają: wyższa wieża mierzy 33 metry, a niższa 17.

Oryginałowi patronował cesarz Wilhelm I (Kaiser-Wilhelm-Turm), kopia nazywa się Dalimilova rozhledna. Inicjatorem budowy był pan Dalimil Mika (stąd nazwa; także właściciel Chaty Paprsek), "zakochany" w konstrukcji ze Śnieżnika. "Powrót kamiennej ślicznotki" - jak napisano w folderze informacyjnym.

Jak na razie wieża wygląda trochę zbyt nowo, co nie dziwi, gdyż otwarto ją w lipcu 2021 roku. Warunki atmosferyczne zapewne szybko ją postarzeją i zwłaszcza w zimie będzie prezentować się pięknie. Niestety, ale zupełnie nie pasuje do niej żółty domek pełniący rolę bufetu. Wydaje się, iż ten śnieżnicki był lepiej wkomponowany, ale to też może być efekt starych fotografii i pocztówek. Nie mniej sam pomysł mi się podoba i osobiście uważam, że jeśli na Śnieżniku koniecznie powinna ponownie stanąć wieża widokowa (a nie powinna), to zdecydowanie wybrałbym rekonstrukcję kamiennej budowli, a nie stawiany tam obecnie "blender". Niech tylko Czesi uważają, aby nie dopuszczać na Větrov polskiego wojska, a zwłaszcza saperów... 

Zostawiam Bastka z klamotami i uderzam do środka. Bilety sprzedaje automat, którego... obsługuje jakiś facet. Nowoczesna technika. Kosztują 120 koron, co jest ceną wysoką i raczej nie współmierną do tego, co możemy zobaczyć dookoła. Raczej płacimy zatem za możliwość wejścia do "historycznej" budowli.

Na wyższy taras prowadzi 168 schodów, można dostać kręćka.

Panorama z góry to przede wszystkim "korona" Wysokiego Jesionika, czyli Šerák, Keprník, Vozka i Černá stráň. Oraz oczywiście Pradziad - patrząc na niego uzmysławiam sobie, że nie byłem na nim już cztery lata! Mam go tak blisko, nieustannie go skądś obserwuję, ale zawsze wybieram inne miejsca do odwiedzenia.

Widoki w kierunku schroniska Paprsek i ichniejszego kompleksu narciarskiego. Z oddalenia nie prezentuje się aż tak strasznie.

Spojrzenie na południe w dolinę oraz na inne okolice. Prześwietlone od słońca szczyty na horyzoncie to już Hanušovická vrchovina, natomiast bliższe po prawej należą do Masywu Śnieżnika.

Uczciwie muszę napisać, iż z wieży widać niemal dokładnie to samo, co z poziomu gruntu. "Niemal" robi jednak w tym przypadku różnicę, gdyż z dołu nie zobaczymy Śnieżnika. A przecież o to chodziło, aby z kopii śnieżnickiej wieży móc spojrzeć na miejsce, gdzie stał oryginał! To zresztą tylko niecałe dziesięć kilometrów stąd. Najśmieszniej, że za pierwszym razem Śnieżnika... nie poznałem! Gapię się w tamtym kierunku i myślę: "Co to za góra? Ma jakąś wieżę, chyba tam jeszcze nie byłem". Zmyliła mnie właśnie ta nowo stawiana wieża, gdyż do tej pory Śnieżnik kojarzył mi się z płaską, pustą powierzchnią 😛.

Widoki z dolnego tarasu - najciekawiej wyglądają dwa samotne tojki 😛.

Docelowo w domku obok wieży ma działać restauracja lub schronisko. Na razie to jeszcze wielka prowizorka: nie szło nawet wejść do środka, do jedzenia nie ma nic poza przekąskami, na szczęście można kupić piwo. Organizacja była tak słaba, że w kolejce spędziliśmy prawie kwadrans. Mimo wszystko ludzi kręciło się tu mniej niż przy Paprsku, w końcu nie dojedziemy pod wieżę samochodem, tylko trzeba się przebijać pieszo!

Na zegarku wskazówki pokazały godzinę trzecią, niebo zaczęło się zaciągać, więc uznaliśmy, że pora się zbierać.

Szutrowymi drogami schodzimy do dolnej części kompleksu narciarskiego. W jego sąsiedztwie wyrosło całe osiedle domków.

Spoglądam na mapę i czasomierz: pociąg odjeżdża za godzinę i trzy kwadranse, a do przejścia mamy około ośmiu kilometrów. Musimy zatem trzymać tempo powyżej czterech kilometrów na godzinę, co powinno się udać, bo większość trasy prowadzi w dół.

Przy drodze stoją pozostałości Pomnika Poległych oraz krzyż - pamiątki po wiosce Gross - Würben (Velké Vrbno). Kiedyś liczyła ponad dwieście dusz, po 1945 niemal całkowicie się wyludniła i jej teren włączono w granice Starého Města. Inną pamiątką jest urzędowa tablica miejscowości z okresu międzywojennego.

Pokonywanie trasy idzie nam całkiem nieźle, niektóre kilometry połykamy poniżej dziesięciu minut. Tak jest do miejsca, gdzie kiedyś istniało Klein-Würben (Malé Vrbno) - widzimy tam ruiny budynków gospodarczych i mieszkalnych (sześć lat temu niektóre jeszcze stały), a szlak zaczyna pchać się w górę. Zmieniliśmy także pasmo górskie - Rychleby zastąpiła Hanušovická vrchovina (niektórzy zaliczają ją do szeroko rozumianych Jesioników).

 

 

Podejście na przełęcz pod Kutným vrchem (Hutten Berg) daje w kość i trochę nas zwalnia, na szczęście jest dość krótkie. Na przełęczy mamy chwilkę na złapanie oddechu oraz poszukiwanie řopíków kryjących się po krzakach i w lesie.

Kontrola czasu - jest nieźle. Na rogatkach Brannej (do 1947 znanej jako Kolštejn, a po niemiecku Goldenstein) jestem już spokojny, że zdążymy.

Branná to jedna z moich ulubionych sudeckich miejscowości. Ładnie położona, ładnie zabudowana. Dawniej miała status miasteczka, potem miasta, ale po wypędzeniu Niemców zdegradowano ją do rangi wsi. Co ciekawe - ogłoszona została miejską strefą zabytków, a nie wiejską.

W drodze zaglądamy na cmentarz z ciekawym Pomnikiem Poległych.

Niedzielne popołudnie to czas, kiedy takie osady raczej nie są zadeptywane przez tłumy przechodniów.

Bastek hipnotyzuje kota. Podczas każdego wyjazdu ma plan, aby jakiegoś porwać i przywieźć do domu, lecz do tej pory ciągle mu się to nie udało 😛.

Na starówce jest co oglądać: budynek browaru restauracyjnego Kolštejn, nowy secesyjny ratusz, opuszczony stary ratusz (właściwie wójtostwo), renesansowy kościół świętego Michała oraz częściowo odnowiony zamek.

Do torów mamy jeszcze tylko kilkaset metrów... Tymczasem spotykamy kobietę z dzieckiem, która wypytuje o najbliższą restaurację i jest niepocieszona, iż musi się cofać na rynek.

Na dworzec przybywamy z dziesięciominutowym zapasem. Oczywiście nie jest to ostatni kurs, bo pociągi kursują regularnie co godzinę albo i dwie, lecz szkoda byłoby, aby uciekł nam sprzed nosa.

Wkrótce motorák wiezie nas z powrotem na Ramzovské sedlo. Z okien obserwujemy lasy pod Šerákiem oświetlone promieniami późnego słońca.

 

 

Ludzi z pociągu wychodzi sporo, lecz parkingi są już prawie puste. Czuć, że dzień, weekend i cały tydzień zbliża się ku końcowi.

Idąc do samochodu z zainteresowaniem przyglądam się drewnianemu domkowi wystawionemu przez Lasy Republiki Czeskiej. To wiata z trzema ławkami i stołem oraz dwoma kranami (w jednym niby płynie woda ze zlewiska Morza Bałtyckiego, a w drugim z Czarnego, bo przez przełęcz biegnie wododział). Drzwi nie są zamykane na zamek. Pomyślałem, że to niezłe miejsce na nocleg i nie przypuszczałem, jak szybko przyjdzie się mi o tym przekonać...