Spacerownik katowicki: kopalnia Kleofas

...a właściwie to jej pozostałości, ponieważ zakład ten definitywnie odszedł do historii.

Wspominałem o kopalni podczas moich wpisów o Załężu. Nie przez przypadek, ponieważ Cleophasgrube założono w 1840 roku na terenie tej właśnie wioski. Dopiero w 1991 roku władze Katowic oficjalnie wydzieliły z Załęża nową dzielnicę - osiedle Witosa, przy którym znajdowały się główne zabudowania kopalni.

Teren KWK Kleofas wygląda (a konkretnie wyglądał ostatniej jesieni) tak:

Można to porównać z pocztówką z okresu międzywojennego:

Historia i czas biegnie nieubłaganie... Przez wiele lat jeżdżąc pociągiem na trasie Gliwice-Katowice z okien widać było potężne bryły kopalnianych budynków. Potem nagle zaczęły one znikać i ani się człowiek obejrzał - to pozostały nędzne resztki.

Kopalnię zamknięto w 2004 roku - oficjalnie z powodów ekonomicznych oraz bezpieczeństwa (duże zagrożenie tąpaniami).

Dziś najlepiej zachowaną częścią jest dawna ciepłownia kopalniana - Zakłady Energetyki Cieplnej.

Obok ślady po torowiskach - bocznica łączyła się z główną linią kolejową.

Ciepłownia raz jeszcze, od drugiej strony.

Kilka obiektów z końca XIX wieku zostało wpisanych na listę zabytków i uniknęło wyburzenia. Przynajmniej na razie.

Ładny jest zwłaszcza budynek nadszybia szybu Fortuna III.

Ceglaste gmachy rozdzielni oraz maszynowni.

Kawałek dalej jakaś firma wyremontowała inny kopalniany budynek - stajnie, straż pożarna?

Wszystkie te obiekty przypisane są pod oficjalny adres Obroki 77. Dawny przysiółek Załęża swój szybki rozwój zawdzięczał właśnie kopalni, wokół której powstały osiedla patronackie familoków, a potem także siedziby administracji. 

Osiedla dla pracowników budowano także w okolicach ulicy Gliwickiej na "właściwym" Załężu, co opisywałem we wcześniejszych tekstach (zachodnie Załęże oraz boczne ulice Załęża). 

Ale kopalnia to nie tylko domy - w 1906 roku założono przy niej Sportverein Zalenze, późniejszy 06 Kleofas - jeden z najstarszych klubów sportowych w Polsce. Największe sukcesy odnosiła sekcja bokserska. Na osiedlu Witosa jeszcze do niedawna stała hala klubu.

To już zdjęcia archiwalne: halę zburzono jesienią 2015 roku. Na jej miejscu miał powstać... a jakże by inaczej - supermarket. Coś się jednak pokręciło i nie wiadomo czy do tego dojdzie. Zawsze można uruchomić parking...

Pracownicy kopalni mieli też swoje ogródki działkowe, które znajdują się po drugiej stronie linii kolejowej.

W pewnym oddaleniu od głównego kompleksu kopalnianego, przy ulicy Bocheńskiego, wznosi się inna pozostałość po Kleofasie - wieża wyciągowa szybu wentylacyjnego Wschodniego II. Również posiada status zabytku.

W artykule dotyczącym duchowej strony Załęża wspominałem o pamiątkach po katastrofie, która miała miejsce w kopalni w 1896 roku. Właśnie dziś przeczytałem, iż tablica na zbiorowym grobie z cmentarza w Dębie zostanie odnowiona - gmina Katowice przeznaczyła na ten cel 100 tysięcy złotych. To informacja z marca, jednak trafiłem na nią dopiero podczas pisania tego tekstu - jakiś znak? 

Teren kopalni został podzielony na mniejsze działki i wystawiony na sprzedaż. Być może już coś ktoś kupił. Może czas na kolejne centrum handlowe? W końcu tych nigdy dość!